Ferhan Åžensoy – Tiyatroya Dair.
Muhalefetin önde gideniydi Aristofanes. Ãœlkede kötü giden ÅŸeyleri eleÅŸtiren oyunlar yazar, çıkar oynardı binlerce kiÅŸilik anfi tiyatrolarda. Ön sırada ülkeyi yönetenler oturur, halkla birlikte dikkatle izlerler, bundan ve halkın tepkisinden kendilerine ders çıkarırlar, alkışlarlardı Aristofanes’i.
Aristofanes’i özelleÅŸtirmek Antik Yunan’da hiç kimsenin aklına gelmemiÅŸti!!
Tiyatro bin yıldır muhaliftir, muhalif kalacaktır, çünkü halkın sesidir. Yöneticilere yanlışlarını anlatmak için var tiyatro.
Abdülhamit döneminde, padiÅŸahı anımsatacak sözler yasaklanmıştı. Kendisi Yıldız Sarayı’nda oturduÄŸu için yasak sözcülerinden biri de ” Yıldız ” dı. Kavuklu Kel Hasan Efendi, bu kelimeyle bir tuluat yapar, biraz da elinde olmayan nedenlerle, tuluat öyle birÅŸeydir, akla gelir, ağızdan kaçar. Ağızdan kaçan bu söz üzerine alkıştan yıkılır tiyatro!
Halkın söylemek isteyip de, dile getirmekten korktuğunu söylemiştir komik-i şerif. Gece eve gelince , herhalde sabaha karşı tutuklanırım, diye düşünür Hasan Efendi. Sabah gelen olmaz, ancak o gece sahneye çıkmaz kavuklu. Üç gün bekler evinde, bakar ki tutuklanmaya gelen yok, dördüncü gece çıkar sahneye, izdiham vardır tiyatroda.
” TAYYÄ°P ERDOÄžAN TÄ°YATROYA GÄ°TMÄ°YOR ”
Abdülhamit’in hiç aklına gelmemiÅŸtir Kel Hasan Efendi’yi özelleÅŸtirmek !
Demokrat Parti’nin son dönemlerinde, ete fahiÅŸ zam geldiÄŸinde;
Zaten bu millet Etyemez’de oturuyor !
cümlesini nakşeder İsmail Dümbüllü, oyunun münasip yerinde. Ardı arkası kesilmez alkışın.
Dümbüllü’yü özelleÅŸtirmek Adnan Menderes’in aklına hiç gelmemiÅŸtir.
Eski liderler tiyatro’ya giderlerdi. Ä°nönü, Ecevit, Demirel Özal tiyatroda kendilerini eleÅŸtirenleri alkışlamışlardır. Erdal Ä°nönü düzenli bir tiyatro izleyicisiydi. Bizim tiyatromuza muntazaman gelir, gizlice bilet aldırır, arka sıralarda otururdu.
Tayyip Erdoğan tiyatroya gitmiyor. En son ne zaman gitmiş acaba ? Hiç gitmiş mi ? Dünyanın hiçbir yerinde devlet destekli tiyatro olmadığını ileri sürüyor.. Var ! O bilmiyor. Danışmanlar ?
AVRUPA’DAKÄ° DEVLET TÄ°YATROLARI
Avrupa’nın her ülkesinde, her kentinde Ulusal Tiyatro adıyla devlet tiyatroları vardır. Åžehir tiyatroları vardır. Bu tiyatrolar yalnız devletten destek almaz. Kentin belediyesinden ciddi bir yardım alır. Çünkü o kentlerde, otopark, pazar yeri ve benzeri yerlerden belediyenin topladığı para içinde yüzde bilmem kaç olarak tiyatro vergisi bulunur.
Belediye sadece kanalizasyon yapmaz, o kentin kültür ve sanat düzeyini yükseltmekle de yükümlüdür, diye düşünür batıda. Bir havuzda toplanan para, her yıl devlet tiyatrosuna, şehir tiyatrosuna ve o kentteki özel tiyatrolara dağıtılır. Tiyatrolar böyle yaşarlar ve daha iyi oyunlar üretmekle uğraşırlar. Muhtasarı mi ödemesek, yoksa kirayımı, gibi dertleri yoktur.
BAŞBAKANIN ÖZELLEŞTİRMEDEN KASTI
Paris’teki Devlet Tiyatrosu Comedie Française oyuncularına kazançtan pay ödemektedir. 15 yıl önce Japonya’nın ulusal tiyatrosu Kabuki’yi tanıtmak amaçlı geleneksel dünya turnesi için ayırdığı para Türkiye’nin bütçesinin yarısıydı.
BaÅŸbakan’nın özelleÅŸtirmeden kastı nedir ? Tiyatro ÅŸeker fabrıkası deÄŸil ki, ihalesine saldırı olsun. Hiçbir iÅŸ adamı tiyatro almak istemez. Ãœlkemizdeki tiyatro para kazanan bir ÅŸirket deÄŸildir. Sakıp Sabancı Küçük Sahne’ye, Ä°stanbul’u Satıyorum’u izlemeye gelmiÅŸti. Perde arası kuliste çay içtik bana ÅŸunları sordu;
” Tiyatro kaç kiÅŸilik ? Bilet kaç para ? Kaç kiÅŸi çalışıyor burada ? Hepsi sigortalı mı ? Kira ne kadar ? Gazete ilanı kaç para ? Yılda kaç ay açık tiyatro ?
Yanıtladım soruları. Hıncahınç dolu oynadığımız bir dönem. Kafasında bir hesap yaptı, çayından bir yudum aldı. Yapılmaz bu iş ! dedi.
Direnemeyen özel tiyatro bir gün batar, kapanır.
Devlet ve Şehir tiyatroları, halka tiyatroyu sevdirmek amaçlı, çok ucuz bilet satarak tiyatro alışkanlığını yerleştirmek , özel tiyatroların altından kalkamayacağı oyunları sergilemek için vardır.
Ä°stanbul Åžehir Tiyatrosu, çaÄŸdaÅŸ tiyatromuzun babası Muhsin ErtuÄŸrul’un çocuÄŸudur, ona Türk dokunulamaz ! Ona dokunmak Türk Tiyatro Tarihi’ne saygısızlıktır.
Tiyatrodan korkmayınız. Tiyatro hayatın aynası. Aynaya bakmaktan korkuyorsanız, eve dev aynası alınız..
FERHAN ÅžENSOY (5.5.12)
Benzer Yazılar
Ayvalık Film Festivali 4 Ekim’de BaÅŸlıyor! →
Canlandıranlar Film Festivali →
Güzel Adam Süreyya! →
