Popüler adı ile ChatGPT veya nam-ı diğer “Generative AI” teknolojileri; internetin keşfinden sonra insanlık tarihinin en önemli buluşlarından biri. Her gün AI tabanlı yüzlerce inovasyon ve dönüşüm aracının hayata geçtiğini görüyoruz. Bu, bu zamana kadar gördüğümüz hiçbir şeye benzemiyor. Çünkü gidişat hem çok hızlı, hem de çok yıkıcı. Doğal olarak bu hız maddi ve manevi sermaye sahiplerini çok rahatsız ediyor. Henüz kimse bu yıkıcı güce karşı nasıl hayatta kalacağını veya bundan nasıl yararlanacağını çözebilmiş değil.
2030 ve sonrasına baktığımızda herhangi bir zanaatin veya fiziksel üretimin artık insanoğlu tarafından yapılmadığı bir geleceğe hepimiz ikna olmuşken, şimdi bir de AI sayesinde zihinsel üretimin de sınırlandırılacağı kaygısı herkesin aklına “üreterek hayatını idame ettiren son nesil biz miyiz?” sorusunu getiriyor
Tam da bu yüzden, geçtiğimiz günlerde Tesla’dan Elon Musk, Stability AI’dan Emad Mostaque, Apple’dan Steve Wozniak, ünlü yazar Prof. Yuval Noah Harari ve teknoloji alanında çalışan bir çok lider, aydın ve akademisyen “insanlığın bekası ve toplumların refahı” için gördükleri bazı riskleri sıralayarak ‘devasa yapay zeka deneylerini durdurma’ konusunda açık bir mektuba imza attılar.
Mektuptaki talepleri özetle “GPT-4’ten daha güçlü AI sistemlerinin geliştirilmesinin en az 6 ay boyunca hemen durdurulması” yönünde. Talep bununla da sınırlı kalmıyor, söz vermenin yanı sıra GPT-4’ün geliştiricilerinin kamu önünde ve şeffaf bir şekilde bu sözü vermeleri ve uyacaklarını da garanti etmeleri gerektiğini de içeriyor.
İşin trajik yanı şu ki bu açık mektuba destek veren en ünlü isimlerden biri olan Elon Musk, bundan yıllar önce Sam Altman ile birlikte OpenAI’nin kurucularından biriydi. Hatta o zamanlar kâr amacı gütmeyen bu oluşuma da 100 Milyon Dolar bağış yapmıştı.
Ancak, dananın kuyruğu OPEN AI firmasının Microsoft’tan 10 Milyar Dolar yatırım almasını takiben nedense bir anda koptu.
OpenAI’ın artık kâr amacı güden bir firma haline gelmiş olması ve yaşanan dönüşümdeki baş döndürücü hız, türlü sermaye sahiplerini, entellektüel çevreleri ve kültür endüstrisini rahatsız etmeye başladı.
Bununla birlikte başta Gartner ve Sachs gibi bir çok danışmanlık firması da hemen her gün AI’ın iş dünyası üzerine etkilerine dair peşi sıra araştırmalar yayınlıyor. Bunlardan birisi de -tesadüfe bakın- dün Goldman Sachs tarafından yayınlandı.
“Yapay Zeka 300 Milyon tam zamanlı işi yok edecek” başlığı ile servis edilen bu çalışma, önümüzdeki dönemde iş gücünün %66’sının “Generative AI” tarafından yok edileceğini belirtiyor. Hal böyle olunca, bu konu dünya genelindeki tüm firmalar ve iş liderleri için öncelikli bir konu haline geliyor tabi.
Haksız da değiller. Yapay zeka o kadar hızlı ilerliyor ki, sermaye sahipleri bunun önünü alamayacak, daha doğrusu kontrol edemeyecek noktaya geldi. Ve biliyoruz ki sistemde eğer birşey çok hızlı büyüyor ve birileri tarafından kontrol edilemiyorsa, bu mevcut düzeni temelinden sarsıyor.
Sermayenin bu hezayanını garipsememek lazım. Bu pratiği bundan 10 yıl önce sosyal ağların yükselişinde gördük.
O zamanlar gündemde Facebook ve Zuckerberg vardı, şimdi ise ChatGPT var. Tek farkı bu sefer 10 yıl önceye göre bin kat hızlı bir ilerleyiş görüyor olmamız. İmzacılar da özetle “bu kadar yeter, en azından şimdilik duralım, bu gelişmelerin toplum üzerindeki sonuçlarını tam olarak anlamadan daha ileri gitmeyelim” diyorlar.
Bu nedenle bu mektup oldukça önemli.
Benim için bir muhtıra niteliğinde.
O yüzden tarihe not düşmek istedim.
Önümüzdeki dönemde, Generative AI ile ilgili itibar zedeleyici haberler, içerikler ve pratikler görürsek şaşırmamamız lazım. Bu açık mektubun işaret ettiklerinin hayata geçebilmesi için gerekecek olan lobiyi kamu nezdinde de meşru kılacak bazı ikna aygıtlarına muhakkak ki ihtiyaç duyulacaktır.
Çeşitli entellektüelller bol bol makale yayınlamaya başladı bile. Burada paylaşmaya korktuğum bazı içerikler de cabası.
Sonumuz hayırlı olsun…
Bu arada çok sevgili hocam, dostum Prof. Dr. Erkan Saka, Bilgi Üniversitesi’nde bu dönem “Generative AI” üzerine bir de ders açtı. Syllabus’ı da burada. Okumalara göz atabilirsiniz. Meraklısına 😉